Φιλοσοφία

Ήταν άραγε καλό ή κακό ότι ο «μεταμοντερνισμός» του Κουν θριάμβευσε πάνω στο «θετικισμό» του Πόππερ; Μια προκλητική ματιά σε μια αναμέτρηση-ορόσημο για την ιστορία της επιστήμης. Το 1965 ο Τόμας Κουν και ο Καρλ Πόππερ συναντήθηκαν στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου σε μια από τις πιο βαρυσήμαντες (όπως έμελλε να φανεί) φιλοσοφικές διαμάχες του 20ού αιώνα. Το διακύβευμα ήταν ούτε λίγο ούτε πολύ η ψυχή της επιστήμης και κανένας κλάδος δεν έμεινε άθικτος από τις συνέπειες της αναμέτρησης. Σήμερα, το κορυφαίο βιβλίο του Κουν, Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων, παραμένει ...

"Από όλες τις προσαγορεύσεις που μπορούμε εμείς οι άνθρωποι να εκφράσουμε, η γλώσσα είναι η υψηλότερη και μακράν όλων η πρώτη. Η γλώσσα είναι αυτή που κατ' αρχάς και τελικά μας στέλνει νεύματα για την ουσία ενός πράγματος. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει σε καμμία περίπτωση ότι η γλώσσα -με κάθε σημασία της λέξης, που την έχουμε συλλάβει τυχαία- μας παρέχει και τη διαφανή ουσία του πράγματος άπαξ διά παντός, όπως συμβαίνει με ένα έτοιμο προς χρήση αντικείμενο. Αλλά η αντίστοιχη κατάσταση, στην οποία ο άνθρωπος ακούει πραγματικά την προσαγόρευση της γλώσσας, είναι εκείνο το λέγειν...

Όσο σκληρό και πικρό, όσο ανασταλτικό και απειλητικό κι αν πα ραμένει το έλλειμμα σε κατοικίες, η καθαυτό ανάγκη εν σχέσει προς το κατοικείν δεν συνίσταται πρωταρχικά στην έλλειψη κατοικιών... είναι επίσης παλαιότερη από τους παγκόσμιους πο λέμους και τις καταστροφές, παλαιότερη επίσης από την αύξηση του πληθυσμού της γης και την κατάσταση των βιομηχανικών εργατών... συνίσταται στο γεγονός ότι οι θνητοί πρέπει να αναζητούν πάντοτε εξαρχής την ουσία του κατοικείν, στο γεγονός ότι πρέπει πρώτα να μάθουν να κατοικούν. Τι θα συνέβαινε άραγε εάν η α νεστιότητα του ανθρώπου συ...

Το να μιλήσει κανείς για τον Ηράκλειτο, είναι ένα έργο πολλαπλά επίφοβο. Τα εκατόν είκοσι έξι αποσπάσματα, λίγες γραμμές το καθένα, που διασώθηκαν, καθιστούν πολύ δύσκολη κάθε προσπάθεια που αποβλέπει στην ανασύσταση του συνόλου αυτής της σκέψης· εξάλλου, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, από την Αρχαιότητα ακόμα, το επίθετο σκοτεινός είχε συνδεθεί με το όνομα του Εφέσιου φιλοσόφου και ότι ο Σωκράτης κι ο Αριστοτέλης ομολογούν την δυσκολία τους να κατανοήσουν, ακόμα και να διαβάσουν, ένα έργο που, κατά πάσα πιθανότητα, πρέπει να ήταν πολύ λιγότερο αποσπασματικό από αυτό που έφτασε...